Sedert een goede 10.000 tot 40.000 jaar is ons brein begiftigd met de goddelijke kracht van het denken. Niemand weet hoe we in zo’n korte tijd – biologisch en zeker kosmisch gezien – een immens palet aan taalkundige verworvenheden hebben kunnen ontwikkelen.
Toch kunnen we niet ontkennen dat het brein van de primitieve homo sapiens is geëvolueerd tot dat van het meest creatieve, maar ook destructieve wezen: de ultieme heerser en sterkste predator van deze kleine, mooie en blauwe bol vol leven.
Emotionele Programmatie: Hoe ons Brein wordt Gevormd
In het sterk wetenschappelijk gefundeerde boek van Lisa Feldman Barrett, How Emotions Are Made, wordt prachtig geschetst hoe we nagenoeg volledig de emotionele programmatie van onze zorgfiguren en omgeving overnemen. Het brein van een kind wordt gemouleerd door de tijd, de plaats en de mensen om ons heen. (Heeft astrologie dan toch een sterk wetenschappelijke basis?)
Er wordt al eeuwenlang gefilosofeerd of elk individueel brein start als een blanco blad, een tabula rasa. Maar de bewijzen stapelen zich zo onweerlegbaar op dat er geen ontkomen meer aan is: “We zijn onze zorgfiguren, trauma-, plaats- en tijdkinderen.”
Voor het grootste deel nemen we de emotionele programmatie van onze zorgfiguren over – de belangrijkste en meest aanwezige mensen die al dan niet goed voor ons hebben gezorgd. Deze programmatie wordt verder gevormd door trauma’s, mensen en gebeurtenissen die een grote impact op ons brein hebben gehad.
Het Denken en de Blauwe Pil
Het denken kan beschouwd worden als de koude, kille en analytische manier waarop we tot nu toe met onszelf, anderen en de aarde zijn omgesprongen. Veel filosofische, politieke en religieuze overtuigingen zijn gebaseerd op uitermate kille redeneringen: van de hardheid van het Spartaanse volk, dat zwakke kinderen van een rots gooide, tot de politieke beslissing om slechts één kind per gezin toe te laten.
Deze kille redeneringen vormen de wereld van de blauwe pil: dit is de waarheid, en je dient te leven volgens deze regels, waarden en normen. De blauwe pil staat voor het vasthouden aan een terugkerend wereldbeeld, een continue herbeleving van hetzelfde verhaal. Ons brein is meesterlijk in het samenstellen van een film waarin alles logisch lijkt en aansluit.
Mensen die een ernstige depressie, dissociatie of diepe psychose hebben doorgemaakt, weten echter dat deze film uiteen kan vallen. Het brein is dan niet meer in staat om een samenhangend verhaal te creëren.
De Rode Pil en Plato’s Schaduw
Wat betekent de rode pil? Volgens mij staat deze voor de ongelofelijke oceaan van emoties en gevoelens die verbonden zijn met de positieve emotionele systemen:
- Zelf- en Anderliefde
- Levensliefde
- Lichaamsliefde (liefde voor je lichaam)
Neuro-affectieve wetenschappers hebben deze drie systemen niet alleen bij mensen, maar ook bij dieren teruggevonden, in zowel complexe als primitieve vormen. Deze systemen vormen een basis waarop de tabula rasa van ons brein kan worden gevormd – mits de omgeving hiervoor de ruimte biedt. Zelfs mensen met een psychopathisch brein, die nauwelijks empathisch kunnen functioneren, kunnen in een liefdevolle omgeving evolueren tot productieve managers of goede vaders (zie het boek De Psychopaat in Mij van James Fallon).
Waarom de Rode Pil Niet Eenvoudig is
De keuze om de rode pil te nemen is verre van eenvoudig. Onze angsten – faalangst, verlatingsangst en angst voor verandering, ziekte of dood – maken het ons moeilijk. De drie negatieve emotionele systemen (woede, angst en verdriet) bemoeilijken de weg naar deze verlossende pil.
Je echte “ik” zit echter verborgen in de positieve emotionele systemen. We identificeren onszelf nog veel te vaak met onze angsten: “Ik ben een autist”, “Ik ben impulsief”, of “Ik ben gebroken door het leven.”
Van Ego naar Verlichting
De tijd van het ego – de suprematie van de drie negatieve emotionele systemen – heeft ons koude, kille denken te lang gedomineerd. Maar meer en meer zijn we onze eigen ondergang aan het graven, of zelfs de volgende massa-extinctie aan het inluiden.
We zijn uniek omdat nooit eerder een diersoort op aarde in staat was zichzelf en zijn omgeving volledig te vernietigen. Maar we zijn ook uniek in onze capaciteit om van koers te veranderen als de dood ons in de ogen kijkt.
Een Oproep tot Verandering
De koppige overlever en slimme Homo Sapiens kan en zal het roer nog wenden, de rode pil nemen, en Homo Deus worden. Dit kan echter alleen als we bewust kiezen om te voelen, te leven en te denken vanuit:
- Zelf- en Anderliefde
- Lichaamsliefde
- Levensliefde
En als we doelbewust door onze angsten stappen (de verlichting volgens Boeddha).
Ik wens dat ieder van jullie zijn rode pil zoekt en vindt.
Vrede zij met ons.
Bekijk onze pagina Meme City: Een reis door Chaos en ontdek de rest van het verhaal.